پوست، یکی از اصلی‌ترین قسمت‌های بدن هر انسانی است که نقش مهمی در حفظ سلامت و زیبایی افراد دارد. باگذشت زمان و تحت‌تأثیر عوامل مختلف مانند آلودگی هوا، آفتاب، استرس و افزایش سن، پوست دچار مشکلاتی از قبیل لکه، جوش، خطوط ریز و چینوچروک می‌شود. در دهه‌های اخیر، استفاده از انواع لیزر پوست به‌عنوان روشی نوین و مؤثر برای درمان این مشکلات مطرح شده‌اند. انواع لیزر پوست شامل لیزرهای CO2، اربیوم، الکساندرایت، آر اف و… است که هر یک کاربردهای خاصی دارند.
کاربرد لیزرهای پوست بسیار گسترده است و می‌توان از آن‌ها برای درمان لک‌های پوستی، رگ‌های عنکبوتی، تصحیح چینوچروک، ازبین‌بردن موهای زائد، درمان ضایعات پوستی و حتی جوانسازی پوست استفاده کرد. مزایای لیزرهای پوست نسبت به روش‌های سنتی درمان پوست نیز بسیار زیاد است.
استفاده از لیزرها درمان‌های کم تهاجمی، سریع و مؤثری را ارائه می‌دهند که عوارض جانبی کمتری نسبت به روش‌های قدیمی دارند. علاوه بر این، اصلی‌ترین مزایای لیزرهای پوست شامل بهبود سریع پس از درمان، عدم ایجاد عفونت و اسکار و حفظ بافت‌های سالم است. باتوجه‌به تنوع انواع لیزر پوست و کاربردهای گسترده آن‌ها در درمان مشکلات متفاوت پوستی، در ادامه این مقاله از گروه مهندسی پزشکی آفرودیت لیزر به بررسی برخی از مهم‌ترین انواع لیزر پوست می‌پردازیم.
معرفی کلی لیزر و اصول کار + انواع لیزر پوست
لیزر یا نور لیزری، نوعی تشعشع الکترومغناطیسی متمرکز است که به‌صورت پرتو نوری بسیار باریک و همگرا تولید می‌شود. واژه لیزر از حروف اول عبارت انگلیسی Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation گرفته شده که به معنای تقویت نور با انتشار تحریک شده تشعشع است. اصول کار انواع لیزر پوست بر پایه پدیده گسیل تحریک‌شده در اتم‌ها یا مولکول‌های مواد فعال مانند گازها، مایعات، جامدات و… استوار است. در یک لیزر، مواد فعال توسط یک منبع انرژی خارجی مانند لامپ فلش، منبع الکتریکی یا دیگر لیزرها برانگیخته می‌شوند.
سپس فوتون‌های تولید‌شده در مواد فعال منتشر می‌شوند و این فوتون‌ها، فوتون‌های دیگری را تحریک و منتشر می‌کنند. این روند باعث تقویت شدید نور لیزری همگرا می‌شود. انواع لیزر پوست باتوجه‌به نوع ماده فعال و طول‌موج تولید شده، گستره وسیعی دارد. برخی از انواع لیزر پوست شامل لیزرهای CO2، اربیوم، الکساندرایت، RF و… هستند. کاربرد لیزرهای پوست نیز بسیار متنوع است و باتوجه‌به طول‌موج و ویژگی‌های آن‌ها برای موارد مختلفی از جمله درمان لکه‌ها، چینوچروک، رگ‌های عنکبوتی، ازبین‌بردن موهای زائد و ضایعات پوستی مورداستفاده قرار می‌گیرند.
انواع لیزرهای پوست
انواع لیزر پوست بر اساس منشأ نور، طول‌موج تولیدی و ماده فعال به‌کاررفته در آن‌ها دسته‌بندی می‌شوند. انتخاب نوع لیزر مناسب برای هر کاربرد پوستی، باتوجه‌به خصوصیات فیزیکی آن از قبیل قدرت نفوذ، سطح تخریب بافتی، دوز انرژی تابشی و نحوه جذب در بافت‌های هدف صورت می‌گیرد. برخی از انواع لیزر پوست مانند CO2 و اربیوم، بیشتر توسط آب و رطوبت بافت‌های پوست جذب می‌شوند و برای درمان لایه‌های سطحی و میانی پوست کاربرد دارند. در مقابل، لیزرهایی مانند الکساندرایت و Nd:YAG، توسط ملانین موجود در مو یا رگ‌های خونی جذب می‌شوند و برای برطرف‌کردن موهای زائد و ازبین‌بردن عروق سطحی مفیدند.
باتوجه‌به کاربردهای لیزر پوست، نوع دیگری از لیزرها وجود دارند که شامل لیزرهای RF است. در این نوع لیزر به‌جای تولید نور لیزری، از امواج رادیویی برای گرم‌کردن و تحریک بازسازی بافت پوست استفاده می‌شود. همچنین پارامترهای دیگری مانند انرژی، اندازه پالس و زمان تناوب تابش نیز در کاربردهای درمانی لیزرهای مختلف پوست نقش دارند.
1. لیزرهای CO2
لیزر CO2 یکی از قدیمی‌ترین و پرکاربردترین انواع لیزر پوست است که از دهه 1960 در درمان‌های پوستی به کار گرفته می‌شود. این لیزر با استفاده از گاز دی اکسید کربن به‌عنوان ماده فعال، نور لیزری با طول موج 10600 نانومتر را تولید می‌کند. طول موج لیزر CO2 در ناحیه مادون قرمز قرار دارد و به شدت توسط آب و رطوبت موجود در بافت‌های پوست جذب می‌شود. این ویژگی باعث می‌شود انرژی لیزر در لایه‌های سطحی پوست متمرکز شود و به لایه‌های عمیق‌تر نفوذ نکند. به همین دلیل، لیزر CO2 برای درمان مشکلات سطحی پوست بسیار مناسب است.
کاربرد لیزرهای پوست؛ لیزرهای CO2:
- ازبین‌بردن چین و چروک عمیق صورت و گردن
- جوانسازی و بازسازی پوست با تحریک تولید کلاژن جدید
- درمان ضایعات پوستی مانند زگیل تناسلی، خال‌های برجسته و کراتوز آفتابی
- بهبود اسکارهای قدیمی و ایجادشده در اثر سوختگی
- کوچک‌کردن منافذ بزرگ پوست
مزایای لیزرهای CO2:
- اثربخشی بالا در ازبین‌بردن چینوچروک عمیق
- نتایج طولانی‌مدت و در سریع‌ترین زمان
- کاربرد در درمان ضایعات پوستی
- تحریک تولید کلاژن و جوانسازی پوست
- قابلیت تنظیم عمق نفوذ
- امکان درمان مناطق وسیع
انواع لیزر پوست؛ لیزر اربیوم
لیزر اربیوم یکی دیگر از انواع لیزر پوست با کاربردهای فراوان در درمان‌های پوستی است. این لیزر از کریستال جامد اربیوم (Er:YAG) به‌عنوان ماده فعال استفاده و نور لیزری با طول‌موج 2940 نانومتر را تولید می‌کند. طول‌موج لیزر اربیوم نیز مانند CO2 در ناحیه مادون‌قرمز قرار دارد و به‌خوبی توسط آب و رطوبت موجود در پوست جذب می‌شود؛ اما نفوذ این لیزر به لایه‌های پوست کمتر از لیزر CO2 است و بیشتر برای درمان لایه‌های میانی و سطحی پوست کاربرد دارد.
- درمان چینوچروک سطحی صورت و گردن
- جوانسازی پوست و تحریک تولید کلاژن جدید
- ازبین‌بردن لک‌های پوستی و بهبود رنگ‌دانه پوست
- درمان فتولیزپوستی یا آسیب‌های ناشی از آفتاب
- رفع موهای زائد در نواحی کوچک پوست
از مزایای اصلی لیزر اربیوم نیز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عوارض جانبی کمتر نسبت به لیزر CO2
- دوره نقاهت کوتاه‌تر
- امکان درمان لایه‌های سطحی بدون آسیب به لایه‌های عمیق‌تر
- درمان لک‌های پوستی و اختلالات رنگ‌دانه‌ای
- کنترل بیشتر فرایند درمان
- احتمال اسکار پایین
باتوجه‌به کاربرد لیزرهای پوست، لیزر اربیوم برای درمان چینوچروک عمیق یا ضایعات پوستی برجسته مناسب نیست و برای درمان نواحی گسترده معمولاً نیاز به چندین جلسه دارد.
انواع لیزر پوست؛ لیزر الکساندرایت
لیزر الکساندرایت یکی از انواع لیزرهای نسبتاً جدید در زمینه درمان‌های پوستی است که از کریستال الکساندرایت (Cr:Berr) به‌عنوان ماده فعال استفاده می‌کند. این لیزر نور لیزری با طول‌موج 755 نانومتر در محدوده قرمز مادون‌قرمز را تولید می‌کند. طول‌موج خاص لیزر الکساندرایت باعث می‌شود که نور آن به‌خوبی توسط ملانین موجود در مو و رگ‌های خونی سطحی جذب شود.
کاربردهای اصلی این لیزر عبارت‌اند از:
- رفع موهای زائد در نواحی مختلف بدن
- رفع موهای زائد در پوست‌های تیره و برنزه
- ازبین‌بردن رگ‌های عنکبوتی و عروق سرخرگی
- کاهش رنگ‌دانه‌های پوستی
- کاهش لک‌های پیگمانته شدید؛ مانند کلوئیدها
انواع لیزر پوست و مزایای بارز لیزر الکساندرایت:
- ایمنی و کارایی بالا در رفع موهای زائد پوست تیره
- ریسک کمتر آسیب به پوست تیره
- قابلیت کاربرد در نواحی مختلف بدن
- فرایند درمان سریع و آسان
- جلسات درمان کوتاه و راحت
- عوارض جانبی کم
- هزینه نسبتاً پایین‌تر نسبت به سایر لیزرها
لیزرهای امواج رادیویی (RF)
لیزرهای RF (Radiofrequency) یا امواج رادیویی، از انواع لیزر پوست هستند که با مکانیزم متفاوتی نسبت به لیزرهای نوری عمل می‌کنند. در این دستگاه‌ها به‌جای تولید نور لیزری، از امواج رادیویی با فرکانس بالا استفاده می‌شود. در لیزرهای RF، الکترودهایی امواج رادیویی را به درون‌پوست می‌فرستند. این امواج باعث گرم‌شدن بافت‌های زیرین پوست و تحریک تولید کلاژن و الاستین جدید می‌شوند.
کاربرد لیزرهای پوست؛ لیزرهای RF:
- درمان چینوچروک و شل‌شدگی پوست
- جوانسازی و لیفت پوست صورت و گردن
- درمان سلولیت و چربی‌های موضعی
از مزایای اصلی لیزرهای RF می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- روش غیرتهاجمی و بدون درد
- درد و عوارض جانبی کمتر
- مناسب برای انواع پوست‌ها
- دوره نقاهت کوتاه
- بهبود تدریجی و طولانی‌مدت نتایج درمان
- امکان ترکیب با سایر روش‌ها
نکات ایمنی در استفاده از انواع لیزر پوست
رعایت نکات ایمنی در حین استفاده از انواع لیزر پوست از اهمیت بسیاری برخوردار است. اولین و مهم‌ترین نکته، حفاظت از چشم در برابر نور لیزر است. هنگام کار با لیزرهای نوری، تابش مستقیم لیزر یا انعکاس آن می‌تواند باعث آسیب جدی به چشم‌ها شود. به همین دلیل استفاده از عینک‌های ایمنی مخصوص لیزر برای بیمار و تیم درمانی الزامی است.
دومین نکته ایمنی، تنظیم صحیح پارامترهای لیزر مانند انرژی، اندازه پالس و تناوب تابش بر اساس نوع پوست و درمان موردنظر است. تنظیمات نادرست می‌تواند منجر به آسیب بافتی، سوختگی و عوارض ناخواسته شود. رعایت فاصله مناسب لیزر از پوست، از دیگر موارد مهم برای پیشگیری از عوارض احتمالی محسوب می‌شود. در لیزرهای تهاجمی‌تری مانند CO2 که دارای عمق نفوذ زیادی در پوست هستند، استفاده از بیهوشی موضعی یا کلی برای بیمار توصیه می‌شود. این امر علاوه بر بدون درد بودن، از حرکات ناگهانی بیمار که می‌تواند خطرناک باشد نیز جلوگیری می‌کند.
رعایت بهداشت و جلوگیری از عفونت پس از درمان، با مراقبت‌های لازم در دوره نقاهت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. با پیروی از تمامی نکات ایمنی، انواع لیزر پوست می‌تواند به روشی بسیار مؤثر و با حداقل عوارض جانبی، مشکلات متنوع پوستی را درمان کند.
جمع‌بندی
انواع لیزر پوست از تنوع گسترده‌ای برخوردارند که هر کدام ویژگی‌ها، کاربردها و مزایای خاص خود را دارند. لیزرهایی مانند CO2 و اربیوم با جذب در آب و رطوبت پوست، برای درمان چینوچروک، جوانسازی و ضایعات پوستی کاربرد دارند. در مقابل، لیزرهایی نظیر الکساندرایت بیشتر توسط ملانین جذب شده و برای رفع موهای زائد و رگ‌های عنکبوتی مناسب هستند.
کاربرد لیزرهای پوست بسیار گسترده است و می‌توان از آن‌ها برای درمان طیف وسیعی از مشکلات پوستی از قبیل لک‌ها، چینوچروک، عروق سطحی، ضایعات مختلف، موهای زائد و حتی کاهش چربی و سلولیت استفاده کرد. علاوه بر این، لیزرهای پوست در فرایند جوانسازی و تحریک تولید کلاژن و الاستین جدید، نقش مهمی ایفا می‌کنند.
مزایای لیزرهای پوست شامل کم تهاجمی بودن، کاهش عوارض جانبی، سرعت و دقت درمان، بهبودی سریع، کاهش خطر عفونت و اسکار و نتایج طولانی‌مدت است. روش‌های لیزری معمولاً جایگزین‌های ایمن‌تر و مؤثرتری نسبت به درمان‌های سنتی پوست هستند.
انتخاب نوع لیزر مناسب بر اساس نوع مشکل پوستی، رنگ پوست و سایر شرایط بیمار بسیار حائز اهمیت است. همچنین رعایت نکات ایمنی از جمله استفاده از محافظ چشم، تنظیم صحیح پارامترها و رعایت بهداشت پس از درمان، از الزامات کار با لیزرهای پوست محسوب می‌شوند. به‌طورکلی پیشرفت‌های حاصل در تکنولوژی لیزر و شناخت دقیق‌تر انواع آن، باعث ارتقای کیفیت درمان‌های متنوع پوستی شده است.
مجموعه آفرودیت، واردکننده و عرضه‌کننده انواع تجهیزات پزشکی در زمینه‌های مختلف از جمله لیزر موهای زائد، لیفت و جوانسازی، لاغری و تناسب‌اندام و… از برندهای معتبر و پیشرو در سطح جهانی است. برای کسب اطلاعات تخصصی در خصوص هر یک از دستگاه‌ها، می‌توانید با کارشناسان ما ارتباط برقرار کرده و از مشاوره‌های تخصصی بهره‌مند شوید.
